Norveç Başbakanı Jens Stoltenberg Nogstad'daki karbon yakalama testi merkezini resmi olarak açarken oldukça heyecanlıydı.
Başbakan ''Bugün burada dünyanın en büyük ve gelişmiş karbon yakalama laboratuvarını açıyoruz. Bu özel laboratuvarda günümüzün en önemli sorunlarından birini çözmeye çalışacağız'' dedi.
Trampetler çaldı, yerel çocuk korosu bir şarkı söyledi ve karbon yakalama ve depolama dünyasında herşey yolundaydı.
Stoltenberg'in konuşmasını yaptığı sahnenin arkasında gökyüzüne ulaşan iki kule yükseliyordu.
Kulelerde denenecek teknolojiler bulunuyor.Shell yöneticisi Andy Brown ''Bu merkez sayesinde atık gazlarda ve rafineri atıklarında bulunan karbon dioksit gazını ucuza ve etkili bir biçimde nasıl yakalayabileceğimizi bulacağız'' dedi.
Brown ''Karbon dioksit yakalamada kullanılabilecek yeni maddeler test edebileceğiz ve karbonu sonsuza dek bir yerde depolamayı da başarabileceğiz'' dedi.Mongastad'daki Teknoloji Merkezi büyük oranda Norveç Devleti'ne ait olsa da Shell'in de aralarında bulunduğu bazı özel şirketler de projede hisse sahibi.
Uluslararası Enerji Ajansı burda edinilecek bilgilerin küresel ısınma ile savaşta önemli adımlar atılmasını sağlayacağını inandıklarını söyledi.Norveç Hükümeti ve Norveç Devlet Şirketi Statoil bu projeyi hayata geçirmeye 2006 yılında karar verdi.
Proje planlanandan on kat daha pahalıya geldi.Toplamda Norveç'e 1 milyar dolara mal oldu.Bir çok hükümet, Norveç'inki kadar zengin olanlar bile, giderler bu kadar artınca projeyi rafa kaldırırdı.Ancak Mongstad'daki bu proje politikacıların sonunu getirmesiyle tanınıyor.
2000 yılında Başbakan Kjell Magne Bondevik Mongstad'da o sırada inşa edilen bir güç istasyonu nedeniyle koalisyon partnerleri ile anlaşmazlığa düştü ve istifa etti.
Norveç'in etkili çevreci gruplarından Bellona'nın başkanı Frederic Hauge'ye göre Mongstad'a karbon yakalama tesisini inşa etmeyi başaramasaydı bu hükümet de düşerdi.
Hauge ''Öyle bir durum ki bu proje tamamlanmasaydı hükümet düşerdi. Çünkü bu projeden vazgeçilirse Sosyalist parki koalisyondan ayrılır'' dedi.
Norveç'in petrol ve gaz üretimi dünyadaki fosil yakıt üretiminin %3'ünü oluşturuyor. Ve bu gaz ve petrolün yakılması gerekiyor, peki kirlenme nasıl önlenecek?
Gaz çözümü
Mongstad'a kurulan yeni tesis Norveç'in ihtiyaçlarına uygun.Ülke uzun süredir çevre ilgili konularda gelişimci bir tavır sergiliyor.
Uluslararası Çevre Ajansı yöneticisi Maria van der Hoeven ''Norveç'in çevre koruma ile ilgili konularda bir den çok defa öncülük ettiğini gördük. Norveç'in bu konudaki öncülüğünün devam ettiğini bu projeyle de görüyoruz'' dedi.
Doğaya bırakılan karbon miktarının vergiye bağlanması kararının ardından Norveç dünyanın en gelişmiş karbon yakalama projesini başlattı.
Norveç'in karbon yasasına göre doğaya bırakılan Karbondioksit oranı arttıkça, ödenen vergi de artıyor. Norveç'te çıkarılan gazın CO2 oranı %9, bu da gazı çıkaran şirketin karından daha çok vergi ödemek zorunda kalabileceği anlamına geliyor.
Bu noktada karbon yakalama tesisi devreye giriyor.Şu anki karbon kontrol teknolojileri santrallere takıldığında verimliliği azaltıyor.
Yani santral aynı oranda enerji elde etmek için daha çok yakıt harcıyor.Örnek olarak Norveç'teki Karsto termik santralinin verimlilik oranı %59, ancak karbon kontrol ünitesi takılırsa bu verimlilik oranı %50'ye düşüyor.
Bilim adamları yeni tesiste yapılacak araştırmalar sayesinde karbon kontrolü bulunan santrallerin verimliliğini %54 civarında tutabilmeyi planlıyor.
Eğer bu konuda başarı sağlanabilirse sadece Norveç'te değil dünyanın her yerinde termik santrallerin karbon kontrolü uygulamasına daha sıcak bakacakları ve çevre için çok önemli bir adım atılmış olacağına inanılıyor.
Mongstad'de ilk olarak sıvı bazlı teknolojiler test edilecek.
60 metre yüksekliğindeki kulelerden birinde amonyak benzeri bir sıvı bulunuyor.
Sıvı kulenin tepesinden aşağı indikçe karbondioksit içeren gaz da yukarı çıkıyor.
Sıvının görevi karbondioksiti yakalamak ve içine hapsetmek.
Sıvı daha sonra ısıtılıyor ve içine hapsettiği karbondioksiti serbest bırakıyor.
Bu noktada zararlı gaz depolanıyor.
Bu yeni tesis yeni teknolojiler kullanmak isteyen tüm santraller ve fabrikalar için deneyler yapacak.
